Woensdag 15 maart 2023. Het is koud, 3º, maar het zonnetje schijnt wel.

Het voelt aan alsof het ontzettend lang geleden is dat we met de camper onderweg waren. En eigenlijk is dat ook wel een beetje zo. Veel beperkingen vanwege corona en in het najaar 2022 niet kunnen doen wat we graag wilden zijn de oorzaak van dat gevoel.
Whatever, we gaan weer! Vandaag inpakken en de camper verder klaarmaken. Niet te vergeten: morgen eerst het nieuwe rijbewijs ophalen, wat de oorzaak was dat we een paar dagen later vertrekken.
Morgen verder.

Donderdag 16 maart 2023. Het zonnetje doet pogingen om op de aarde te kunnen kijken, maar het lukt maar half…
Vertrek km-stand 154765.

De laatste restjes inladen. diesel en gas bijvullen, de Twingo even bij Thomas en Monique neerzetten (doet dat ding nog dienst als we weg zijn), de pas ophalen en dan de AB61 op naar het zuiden. Daarover is nog weinig te vertellen als we tegen 16 uur afdraaien naar een camperplek in Pfalzfeld. ‘Onze’ kant van de Rijn, de linksrheinische, is dus de Pfalz, de andere kant is Hessen.
Prima camperplekje, pal naast een oud spoortraject waar nu een fietspad van gemaakt is. Een helaas gesloten restaurantje 50 m verderop, maar wel mooi uitzicht over de velden met een oude watertoren.

foto
KM-stand 155006

Vrijdag 17 maart 2023. Het zonnetje weet niet zeker of ze gaat schijnen of niet en besluit uiteindelijk maar weg te blijven, maar het is wel droog en niet echt koud.

Langzaam moeten we toch gaan nadenken over de route die we willen doen…. en dan komt de ingeving: we gaan gewoon langs de Rijn naar Basel en daar zien we wel verder. Zogezegd, zo gedaan. We rijden de hoogte af naar de rivier, stoppen onderweg bij het ‘Aussichtspunkt’ naar de Lorelei en sukkelen dan langzaam St. Goar in. Even goed opletten of het viaduct hoog genoeg is voor onze camper want er staat max. 3,20 op. Dan zouden we niet veel over hebben. Even uitstappen en kijken. Maar gelukkig hebben de opmeters het zekere voor het onzekere genomen en houden we een halve meter over.
We staan nauwelijks stil in St. Goar voor een fotootje, als er al iemand aan komt en zegt dat we hier alleen maar kort mogen stoppen om mensen van het veer op te halen. Gehoorzaam als we zijn, wij gelijk weer verder en komen dan in Bingen bij een CP aan de Rijn uit. Het is nog net geen half een en we hebben dan 27 km gereden. Genoeg voor vandaag!
Aan de voorkant bootjes en aan de achterkant treinen zien…. en horen. Van ICE tot ‘boemel’ en gigantische goederentreinen over het 3 sporen brede traject. Aan de overkant van de Rijn: Rüdesheim.
Bij de camping wat verderop kijken of het restaurant daar wat te bieden heeft. Conclusie: het worden pannenkoeken vandaag.
Km-stand 155033

Zaterdag 18 maart 2023. Weertje…. ja hoor volop zon, de hele dag. ’s Middags geen jas meer aan.

Via Google zoeken we nog wat aardige plekjes op en een daarvan is Schloss Waldthausen oftewel de Sparkasse Akademie. Dat moet een heleboel geld van spaarders gekost hebben en nog steeds. Een gigantisch complex en prefect onderhouden. Mooi om te zien allemaal.

Onze volgende halte is de CP in Mainz. Bijna midden in de stad, langs het stadion van de 1e FC. Daar komen we net na 12 uur al aan en toch zijn er nog maar enkele plaatsen vrij. Geen probleem dus. Na de boterham pakken we de fiets en gaan de stad in. De indruk: er is weinig oud overgebleven hier, alles is naoorlogse bouw. We fietsen en lopen wat rond door de zeer drukke binnenstad. Iedereen wil eruit lijkt het wel en wil profiteren van het mooie weer. De oudste dom van de stad is van binnen helemaal in de steigers en de opgravingen. De échte dom staat er pal naast en ziet er van buiten erg mooi uit. Binnen is de kerk vooral heel groot en ook erg somber. Een kopje koffie doet dan weer wonderen (om in stijl te blijven) voor de stemming.
Als we terug zijn bij de camper gaan de stoelen naar buiten, heel relaxed. Een klein stukje verder ligt ‘Rustika’ waar ze volgens Google-recensies een prima Käse überbacken Schnitzel serveren. Dat willen we zelf wel eens zien. Daar aangekomen blijkt echter dat de kok ziek is en kunnen we nog maar alleen Pizza of Flammkuchen krijgen. En het moet gezegd, de pizza was erg goed!
Km-stand 155062

Nog even over de Frühstückmarkt. Die schijnt wereldberoemd te zijn in Mainz: je kunt er elke zaterdag van 9-15 uur ontbijten en dat trekt blijkbaar nogal wat volk. Als wij er zijn is het net ongeveer afgelopen.

Zondag 19 maart 2023. Weer: jantje huilt, jantje lacht. 15º

We gaan gewoon verder naar beneden, nadat we alles van de camper weer even bijgewerkt hebben. Je weet maar nooit wanneer dat de volgende keer weer kan. En dan is het toch 12 uur geweest als we onderweg zijn op deze zondag. Een klein uurtje verder is het boterhamtijd en staan we ergens op een heel groot terrein waar ook een circus overwintert. In Worms, waar we door het centrum crossen is ook weinig bijzonders te zien behoudens een heel groot kasteel dat we vanuit de auto zien liggen.

Als overnachtingsplek kiezen we een Grillplatz in Neustadt-Duttweiler. Weinig grill te zien hier, maar ’s nachts wel 1 collega die ons gezelschap houdt.
Koffie, lekker buiten zitten lezen totdat het zonnetje verdwijnt en wachten op de start van de F1. Daar rijdt Max van plaats 15 naar 2 en aansluitend staat de Tatort op 1.
Km-stand 155174

Donderdag 23 maart 2023. Weer: de hele dag wel/niet druppels. Soms een zonnestraaltje.

We vertrekken met een km-stand 155551, als laatste. Want we stonden afgelopen nacht toch nog met 3 mede-campers hier.
We komen voor de zoveelste keer door de bekende vallei van de Doubs en passeren onderweg nét de 1100m hoogte grens. Het is een mooie weg die constant rond die 1100 m blijft. Door Pontarlier verder naar CP Fort Saint Antoine. Dat vinden we maar niks: nogal hoog en zeer eenzaam en verlaten. Door dus naar Mouthe waar we op de Place de l’Elgise blijven staan. Kerk en brandweer naast de deur. De pizza-tent niet, die blijkt aan de grote weg te liggen. Een wandeling omhoog en omlaag en ook nog vergeefs. Je kunt er aan de ‘kraam’ wel pizza krijgen, maar alleen om mee te nemen. Dat doen we niet, de pizza overleeft de wandeling terug niet warm.
Km-stand 155738. (foto’s aanklikken en die komen dan vol op het scherm)

Vrijdag 24 maart 2023. Weer: het begint redelijk, maar dat is het dan ook vandaag. Veel regen en bovenin nog maar 5º.

We zitten nog steeds (of weer?) op de hoogvlakte die nu naar 1300 m gaat met als hoogste punt de Col de la Faucille op 1323 m. in het Departement de Jura. Daarna krijgen we een panoramisch uitzicht op het meer van Genève. Helaas ligt er een grijze sluier overheen, je kunt er geen fatsoenlijke foto van maken. Daarna komen we in het Departement de Valois, met volop skigebieden en overal nog de laatste resten sneeuw.
Oh ja, nog even vermelden: we zijn voorlopig helemaal genezen van de McDrek. Hadden we tussen de middag toch het idee om even een burgertje met frietjes te pakken, spaart een keer koken… En dat hebben wij dan weer om terecht te komen bij de McDonald’s die waarschijnlijk net de waardering slechtste van Europa of in ieder geval van Frankrijk heeft gekregen en vervolgens nog aan het bijkomen is van de schrik en nog niet weet hoe ze dat verder aan moeten pakken. Enfin.
km-stand 155897

Zaterdag 25 maart 2023. Weer: het begint bijna droog, maar dat is het dan ook. Vervolgens regen en gelukkig toch later weer wat zonnestraaltjes. Temperatuur schommelt tot max 14º.

We hebben overnacht in St.Pierre-en-Faucille op de Place de la Gare, samen met 2 collega’s. Service-station gebruikt zodat we weer up-to-date zijn. Even nog naar supermarkt bi1 hier tegenover.

Na uitgebreid de kaart bestudeerd te hebben kiezen we voor de route via La Clusaz naar Albertville om dan vervolgens via Moutiers over de kleine St. Bernard Italië in te gaan….. FOUT!
Maar dat blijkt pas wat later als we een groot bord langs de weg zien staan waarop vermeld is dat een aantal passen gesloten zijn. Hadden we dus toch voor de Mont-Blanc-tunnel moeten kiezen. Misschien toch over de Col du Mont Cenis? Dan hebben we een helder idee: laten we eens kijken of we op internet wat info kunnen vinden over de passen. En dat lukt: helaas zijn gewoon álle passen gesloten, van tot half of eind mei en blijven alleen de tunnels over. Dus gaan we maar eerst naar een CP en nemen dan morgen de Tunnel de Fréjus.
We moeten wel nog over de Col des Aravis met 1498 m hoogte, waar we constateren dat de sneeuwgrens op 1500 m ongeveer ligt. Logisch dat die andere passen dicht zijn dus.
Maar onderweg komen we door zo’n bochtige ‘schlucht’ die iedereen wel kent: links de rotswand en rechts het wilde riviertje. Als je eenmaal op die weg zit, kun je geen kant meer op, laat staan inhalen. Hoewel? Er rijden een stuk of wat auto’s achter ons. Met de camper gaat het nu eenmaal niet zo snel. Komt ineens de vijfde auto uit de rij en start zijn inhaalactie. Totaal onoverzichtelijk en het scheelde dan ook minder dan centimeters of de tegenligger was tegen de rots platgedrukt. Als een F1-coureur op het circuit zoiets gevaarlijks zou doen was het dag met het handje tegen zijn licentie. Eind van het liedje is natuurlijk dat hij een paar kilometer verderop voor ons rijdt: voor iedereen zijn de stoplichten rood.

We moeten terug naar Albertville en dan een klein stukje richting Grenoble. We hebben de CP ingegeven en rijden vervolgens dik 10 km over een weg die zeker 80% single-track is en nauwelijks geschikt voor auto’s met de afmeting van onze camper. Meer haarspeldbochten kun je op deze afstand niet maken. Een fors stijgingspercentage, ongeschikt voor de Tour: te lang te steil. Als we dan boven aankomen en constateren wat we onderweg al dachten ‘dit kan nooit goed zijn’, is dat toch wel shit. Wat is er dan verkeerd gegaan? We hadden geprogrammeerd op postcode en die bleek fout te zijn. De coördinaten klopten wel blijkt nu, dus dezelfde weg terug. Poeh, poeh.
Hopelijk gaat het morgen beter….
Nu gaan we naar de CP in Bourgneuf, naast (Pizza-)Restaurant Chez Laurette. Helaas is dat tot op de grond afgebrand en de sani-zuil doe ’t ook tot 1 april niet. Gelukkig heeft de camper verder niets nodig en ligt een stukje verderop een bistro. Alles opgelost.
Km-stand 156060.

Zondag 26 maart 2023. Weer: plens tot na de middag. Langzaam dan droger, soms een straaltje zon. Einde van de middag op de CP meer zon, 13º, een fris windje.

In de weer-app zien we dat het boven de Alpen niet regent, maar sneeuwt. En we zien ook hoe het front zich beweegt. Dan besluiten we dat we de route maar weer aanpassen: we gaan verder naar het zuiden, via Grenoble, Gap en nog een klein stukje verder naar beneden en linksaf langs het Lac du Serre Ponçon. In Barcelonette de grens over naar Cuneo.
We rijden eerst een stuk via de Route Napoleon en komen dan langzaam in drogere streken. Het begint met droge lucht en als we op de CP zijn, blijkt dat het hier alleen maar stoffig is. Van regen hebben ze hier de laatste tijd niets gezien. We hebben een prachtig uitzicht vanuit de camper, zie de foto’s.

Verder is er over vandaag niets te vertellen. Mooie gelegenheid om ons te beklagen over de 30-km bulten waar ze er hier in ieder dorp genoeg van hebben. De max snelheid in een dorp is, zoals overal 50 km/u. Maar dat is blijkbaar te snel, dus worden er overal van die bulten gemaakt die aangekondigd worden met een 30 km/u bord en vervolgens ook weer afgekondigd wordt met een bord. Wat een gedoe zeg. Je kunt er met de camper niet harder overheen dan hooguit stapvoets, dus om te laten afremmen werken ze wel. Tussen de bulten geeft iedereen gas. Verschil met Duitsland: daar mag je in de dorpen overal nog maar 30 km en… iedereen houdt zich daar aan!

Maandag 27 maart 2023. Weer: prima! De zon schijnt als we wakker worden en die gaat vandaag ook niet meer weg. Blauw, blauw….

We rijden een stuk over de Route des Hautes Alpes en dat is te merken. Hoe hoger, hoe lager de temperatuur en hoe witter de omgeving. Vanaf 1200m ligt er al sneeuw langs de weg en de kleinere passen hier in de buurt worden allemaal aangegeven als ‘gesloten’.

Op de weg ontzettend veel (Italiaans) vrachtverkeer van Italië naar Frankrijk, nauwelijks een personenauto. Op 1996m komen we over de Col de la Madaleine, voor tussen de verse sneeuw door. Zonnebril is hard nodig, anders zie je binnen de kortste keren niets meer.

Uiteindelijk komen we ‘verkeerd’ uit op de SS21. Het is een heel mooie weg, niks verloren. Maar in het routeboekje staat een stukje hoger ook een Col de la Madaleine. Het zal wel een drukfout zijn.
Daardoor is er wel even wat misverstand hoe nu verder op de route. Het is goed gekomen.
We overnachten op de CP in Demonte en laat nou de pizzabakker op de hoek ook zo heten… Dat geloof je toch niet 🙂 Dus we proberen het uit en het klopt. Goede pizza!
Km-stand 156380

Dinsdag 28 maart 2023. Weer: Perfect. Strak blauw, later wat sluierbewolking.

We rijden door Cuneo, op zich ziet het er mooi uit, maar geen reden om nader te bezoeken> Daar verder naar Vernante, de Pinokkio-stad. Meer dan honderd schilderingen op de muur, nagetekend uit de boeke van Pinokkio. De reden: de illustrator van die boeken, Atillio Mussino, heeft hier zijn laatste levensjaren doorgebracht.

De kerk in het dorp van 1200 inwoners is ook prachtig. Vreemd dat die nergens genoemd wordt.

De volgende halte is Mondovi, beroemd vanwege de Piazza Magiore. Een beetje verwarrend is het wel: het ‘stads’deel van Modovi heet Piazza en het grootste plein is dus die Piazza Magiore. Het ziet er allemaal heel mooi uit en alles wordt fel verlicht door de zon. Het is een flinke klim daar naar toe (niet voor iedereen denken we), maar het loont de moeite. Aan de kop van het plein ligt de Chiesa San Francesco Saverio ofwel de Chiesa della Missione, maar net een klein stukje verder dan het einde van het plein ligt werkelijk een fantastisch mooie kathedraal. Heel bescheiden qua ligging en qua buitenkant en ook niet direct in het zicht.

We zouden er nog veel meer foto’s van willen laten zien, maar dan wordt het wat veel geestrijke info. Wij vinden dat we wel een ijsje verdiend hebben bij de bar annex pasticeria annex gelateria. Maar dan wordt het toch een echte Italiaanse espresso en een cappuccino. Lekker.

Dat was genoeg cultuur vandaag, meer kan er niet meer bij en wij zoeken de CP in Roccaforte op.
Ver van alle cultuur en met zicht op de bergen en het werkverkeer. Prima plek weer. Morgenvroeg alles in de camper bijwerken.

Woensdag 29 maart 2023. Weer: lekkere temperatuur vandaag. Zon, wolkjes.

De route volgens het boekje is bijna niet mogelijk, het zijn vooral losse stukken die je aan elkaar moet plakken. De goede volgorde is steeds opnieuw weer uitzoeken. Het eerste doel vandaag is het Sanctuario Vicoforte, ‘alweer’ een kerk en naar al snel blijkt, niet zo maar een. De kerk met de grootste elliptische koepel ter wereld, maar afgezien daarvan een stevige concurrent met de kerk die we gisteren zagen. Wat een pracht en praal.

We rijden via Murazzano, dat zich als een lint laat zien bovenop de bergrug

Stop 2, los natuurlijk van de koffie- en boterhammenstops, is het kerkhof van Dogliani. Beter gezegd, de ingangspartij daarvan, gemaakt door Giovanni B. Schettino aan het eind van de 19e eeuw. Wat je noemt wel héél apart.

Zo komen we uiteindelijk op de CP Augusta Bagienorum terecht. Nou ja eigenlijke geen camperplek, maar een hele grote verharde parkeerplaats waarbij je je afvraagt waarom die hier ligt. Honderden meters rondom helemaal niets, behalve een klein kapelletje. Dat overigens van binnen gestript is en waaraan aan gewerkt wordt. Daar vlakbij staat wel een bord met een verwijzing naar een Romeinse archeologische opgravingssite. Maar daar mag je met de auto niet inrijden en lopen is zo te zien veel te ver. Het is nog vrij vroeg in de middag, dus stoelen naar buiten en boek erbij. Een enkeling die de hond komt uitlaten, maar verder helemaal niets. ’s Nachts pikkedonker en oerstil.
Km-stand 156570.

Donderdag 30 maart 2023. Weer: lekkere temperatuur vandaag tot wel 20º. Zon, wolkjes.

We pakken de route op naar Cherasco en parkeren daar de camper op een héél klein plekje, maar de achterwielen kunnen op het gras en dan gaat het net. In de stad is de markt gaande op het einde van de hoofdstraat. Het plaatsje stelt verder niet veel voor. De mooie uitgang aan het eind van de straat is aan de andere kant gewoon baksteen.

Via Bra gaan we naar Alba, de truffelstad. Zwarte en witte truffels die vooral in het najaar op de wereld-truffelmarkt in Alba verhandeld worden. Beide soorten voornamelijk zwart voor een prijs van 2-3 euro per gram! We parkeren op een gigantische parkeerplaats en eten maar eens eerst een boterham. Het centrum lijkt te ver weg om lopend te doen, maar als we later wegrijden zien we dat er dicht bij dat centrum nog een P-plaats is. Oké, doen we. Betalen moet je wel: € 0,90 per uur, dat is nog eens andere koek als thuis € 2,40/uur. Bovendien is er vrij parkeren tussen 13 en 14 uur en wanneer zijn wij er….? Juist, precies dan. We lopen het centrum in en zien hoe de stad overspoeld wordt met jongeren, Blijkbaar zijn de scholen net uit.
Alba is ook de thuisstad van Ferrero, de wereldberoemde chocoladefabriek. Wie kent de reclame van ‘Ferrero-Küschen’ nog? Wij gaan naar de hoofdingang van de fabriek, wellicht is daar ook ergens een bezoekerscentrum. Zo te zien is dat er inderdaad, want de -tig touringcars die hier staan zullen zeker niet voor het personeel zijn. Nu hebben ze daar 4 parkeerplaatsen staat op de elektronische borden: allemaal complet. De P-plaats tegenover de ingang heeft 1000 plaatsen, maar dan toch nog te weinig. Dan toch maar niet op bezoek want we kunnen nergens parkeren. Van een afstand zien we later het enorme fabriekscomplex. Het terrein is groter dan de stad Alba, die toch 32.000 inwoners telt.

Na terugkomst in de camper gaan we richting Barbaresco, Neive en Mango. Iets meer de bergen in. In de laatste plaats staan we tegenover het kerkhof op een P-plaats langs de weg. Straks slapie doen.
Km-stand 156640.

Vrijdag 31 maart 2023. Weer: zon, 19/20º

Wat een mooi plekje was dat, lekker geslapen ondanks dat er ’s morgens natuurlijk wel wat verkeer over de weg kwam. Alles went.
We rijden vooral door de wijnbergen, afgewisseld met grote velden hazelnoten. Onze route gaat door een gebied waar de grond heel geel is, kenmerkend voor ‘de Langhe’ zoals het hier heet. De hoogte varieert tussen de 300 en 600 meter en wij zien echt constant vergezichten. Het is ongelofelijk hoe dat kan, achter elke bocht weer opnieuw grote uitzichten, nauwelijks ‘gehinderd’ door bomen. Over heel rustige wegen, soms over kilometers zonder een enkele tegenligger…. en dat is maar goed ook. Passeren is vaak bijna niet mogelijk. Als je dan weer wel op een wat breder stuk komt, is de eerste gedachte ‘gelukkig, zonder problemen gemeisterd’.

Eerste halte is Diano d’Alba, meer in het bijzonder de kerk en haar ligging boven op een bergtop. Zo mogelijk nog mooiere vergezichten, badend in de zon. Een smalle en heel steile oprit naar de kerk (kun je volgens de Italiaan die kwam adviseren) om dan terecht te komen op een ruim plein. Zeer de moeite waard.

In Sinio hebben ze een prachtige camperplek, maar voor ons is het alleen een lunchplek.

Via Grinzane Cavour met een mooi museum-kasteel en Serralunga d’Alba met een verdedigings-kasteel gaan we naar onze overnachtingsplek.

Het is nog geen half drie als we op de CP in Castiglione Falletto aankomen. Lekker een middagje relaxen in het zonnetje. In de loop van de middag krijgen we 3 collega’s en dat voelt weer wat vreemd aan omdat we de laatste tijd overal alleen stonden. Ook onderweg zie je nauwelijks een camper.
Op de CP hebben ze ook stroom voor het opladen van e-bikes, niet voor de camper dus. Voor ons wel geschikt voor het opladen van het scheerapparaat omdat de omvormer in de camper geen sjoege geeft. Dat maakt verder niet veel uit, alle andere dingen kunnen via de 12V opgeladen worden en ons koffiepapaatje heeft vorig jaar al de geest gegeven. Dat doen we nu gewoon ouderwets met kokend water en filters..

En dan nog even dit:
In het verleden stonden overal bij de ingang van de bebouwde kom borden met de waarschuwing dat je snelheid electronisch gecontroleerd wordt. Dat was het.
Verschil met nu is dat er daadwerkelijk van die flitspalen, eigenlijk zijn. het flitskasten, langs de weg staan. In grijze, blauwe en oranje uitvoering. Ze waren gegarandeerd in de uitverkoop want we hebben er in geen enkel land nog zoveel overal gezien. Er is geen dorp meer zonder.

Zaterdag 1 april 2023. Weer: lekkere temperatuur vandaag, tot 20º. Zon, wolkjes.

Van route 10 gingen we naar route 9 en nu stappen we over naar route 12. Maar eerst gaan we nog naar La Morra en Novello. Beide plaatsen bereik je alleen door heen en weer ter rijden, maar dat is wel de moeite waard, prachtige routes. Dan gaan we binnendoor via een afkorting naar Acqui Terme en Ovada. Ook weer zoiets: we zien de CP in Acqui Terme en denken dat die in Ovada misschien leuker is. Maar, inderdaad, dat is helemaal niet zo, dus rijden we een heleboel kilometers dubbel. Soit.

Zondag 2 april 2023. Weer: lekkere temperatuur vandaag, tot 20º. Zon, wolkjes. Het wordt eentonig 🙂
En dus worden we wakker op de CP in Acqui Terme. Zo druk en rumoerig het verkeer gisteravond was, zo stil is het nu. Voor de eerste keer deze reis staat de camper aan de stroompaal. Niet dat het nodig, maar de stroom is bij de prijs € 10,- inbegrepen. Af en toe de accu flink doorladen kan ook geen kwaad en de koelkast heeft geen gas nodig.
Onze P-kaart is geldig tot 17 uur en we besluiten om eerst eens naar de stad te wandelen. Het zijn 1,5 km naar de beroemde Romeinse heet-water-zwavel-bronnen midden in de stad: 75º en stinken maar. Maar voordat we bij die bron zijn komen we langs de kerk van de Parochia di Nostra Signora, ofwel de Assunta Cattedrale. Onderweg worden we constant aangesproken door verkenners die olijftakken willen slijten. Diezelfde palmtakken die opzij van de kerk massaal gezegd worden door de kerkelijke kopstukken. Wij gaan maar eens eerst binnen kijken en ook hier weer verbaast ons de schoonheid. Als we volop aan het rondkijken zijn komt onder gezang de zegen-ploeg van de olijftakken naar binnen, gevolgd door een heleboel mensen. Iedereen naar het altaar-deel van de kerk en wij stilletjes naar buiten.
In Spanje is de week voor Pasen de Semana Santa, maar of dat in Italië ook zo is weten we niet.

De bron ligt wat verder en als je daar eens flink je neus opgehaald hebt, eet je daarna voorlopig geen gekookt eitje maar. Een groot terras op het plein nodigt uit voor een kop koffie en als we dan onze caffe americano en een caffe cappuccino met plezier genuttigd hebben, is de rekening € 3,30. Samen dus, voor de duidelijkheid.

Om kwart over twaalf zijn we weer terug bij ons huisje. Lekker in het zonnetje zitten en een boterham nuttigen. 2 Uurtjes later gaan we naar Nizza Monferrato en vervolgens naar Asti. Als we daar op een mega-gigantisch parkeerterrein staan dringt de vraag zich op wel/niet hierblijven. Uiteindelijk kiezen we voor doorrijden, maar niet nadat we nog even de plaatselijke cattedral bezichtigd hebben. Dan moeten we stad uit en blijkt hier groot die is, het duurt een eeuwigheid voor je er uit bent. Over slechte en zeer slechte wegen. Als we terug zijn moeten weer alle schroeven en moeren aangedraaid worden.
De CP in Calliano wordt de overnachtingsplek, vooral omdat er een pizzeria dicht bij ligt.

Maandag 3 april 2023. Weer: blue sky, boven de 20º met en lekker fris windje.

De gigantische CP in Calliano is helemaal leeg gebleven vannacht. Vanmorgen zijn de ‘muurwerkers’ begonnen aan het laatste stukje, het nog dat zo te zien nog origineel is. Typisch een klus waar je onbeperkt aan kunt werken.
Na het ontbijt programmeren we zoals gewoonlijk de route in en zetten koers naar doel 1: het Sanctuario di Crea, welgeteld 12 km. verder. Aangemerkt als Unesco-wereld cultuur erfgoed. Niet alleen de kerk, het Sanctuario, maar op de berg Sacro Monte di Crea in de bossen is de kruisweg gebouwd. Niet zo maar een kruisweg, maar een die bestaat uit 23 kapellen, gebouwd vanaf 1589. Oorspronkelijk was het zelfs de bedoeling er 40 te bouwen. We zien af van een moeilijke wandeling langs de kapellen en zien alleen de eerste. We stappen weer in de camper…. om vervolgens een paar honderd meter verder bij een prachtige plek uit te komen die ook nog eens als CP kan dienen. We blijven hier staan en zien morgenochtend weer verder.
Een hele dag in het zonnetje, ‘niks’ doen.

Dinsdag 4 april 2023. Weer: eerst nog wat wolkjes, later blue sky, 15º

We gaan vandaag verder met de route van gisteren. Even de aantekeningen aanpassen in het routeboekje en eerste stop is dan Casale Monferrato. Op de gigantische parkeerplaats, waar ook een deel als CP gereserveerd is, is vandaag markt. Alles vol, maar daarom niet getreurd, een stukje verder ontdekken we ook een heel groot terrein dat bijna leeg is. Ietsje verder lopen naar de stand, maar alla.
We zien de Cattedrale di Sant’Evasio en de Chiese San Domenico. Inderdaad, weer kerken. Dat is hier echter onvermijdelijk, er is nauwelijks iets anders de moeite waard om te bekijken. Behalve natuurlijk de leuke straatjes, gevels enz.

We gaan door de Po-vlakte en na Casale steken we de Po over. Zo plat als een dubbeltje is het hier en misschien daarom bijzonder geschikt voor de rijstteelt. Die is hier in de 15e eeuw door monniken begonnen. Er is ook geen berg meer te zien aan de horizon, wel allemaal met kleine dijkjes afgebakende velden. Zodra de rijst geplant is, wordt het veld onder water gezet. Hier en daar al op een enkel veld te zien. Wat echter ongelofelijk is dat het een enorme oppervlakte is en dat daarvoor dus ook onvoorstelbare hoeveelheden water nodig zijn. Afkomstig uit de rivieren de Sesia, de Po, de Ticino en de Dora Baltea. Daar komt een 9000 km kanalensysteem bij om het water ter plekke te krijgen en later weer af te voeren.
Minder bekend is waarschijnlijk dat er meer dan 100.000 soorten rijst zijn en dat er een aantal daarvan hier in Italië geteeld worden.

Wij trekken verder naar Vercelli (zonder mi!). En dan hoort weer een beetje geluk erbij. We vinden kort na 13 uur redelijk in het centrum een P-plek. Als we later terugkomen staat alles bomvol. We lopen een hele brede en vooral heel lange boulevard af naar de Basilica de Sant’Andrea en naar de Cattedrale San Eusebio. Hier nemen we afscheid van een 95-jarige mevrouw waarvan net de begrafenis gaande is.

Terug in de camper is de energie helemaal op en gaan we naar de uitgezochte CP in San Nazarro Sezia, recht tegenover de begraafplaats.
We zien dat de natuur groener en groener wordt, mooi. Minder is dat ook de flitskasten toenemen lijkt het wel. Het zal zeer bijzonder zijn, als we zonder snelheidsovertreding thuis komen. Maar dat zien we later dan wel weer.
Km-stand 156995

Woensdag 5 april 2023. Weer: zonnig, maar niet warm, 12-15º

Het was rustig vannacht, de overburen hebben we niet gehoord.
Onze eerste stop vandaag is ongeveer 400 meter verder: de Abdij… Zo te zien helemaal gerestaureerd en mooi gedaan.

in Novara rijden we dwars door de stad die een Italiaanse grandeur van een stad met meer dan 100.000 inwoners uitstraalt.

Dan verschijnen weer bergen aan de horizon en dat is mooi, de platte Po-vlakte is ontzettend saai. We komen aan de zuidpunt van het Logo Maggiore aan en volgen de kust tot aan Feriolo / Mergozzo.
De hele weg met 50 km/uur, simpel omdat meer niet mag. Maar ook wat ons betreft omdat de weg en überhaupt de wegen in Italië ontzettend slecht zijn. Italianen interesseert dat niet echt: 50 km is sowieso te langzaam, inhalen bij een doorgetrokken streek kan gewoon en in een gewone auto rammelt minder dan in onze camper. Ongeduldige figuren.

Onze overnachtingsplek is in Premosella-Chiovenda waar ook de camper bijgewerkt kan worden. Een tiental km’s daarvoor komen we ook al langs zo’n plek, maar niet echt om te overnachten, en we besluiten om daar al alles te lozen en bij te vullen. Gelukkig maar, want waar we blijven staan is alles buiten gebruik. Nooit uitstellen tot morgen wat je nu kunt doen…..
Dan zitten we net voor het eten in de camper, komt er ineens in volle galop een ezel langs met een volwassen man als berijder, ook nog zonder zadel. Komisch gezicht. Misschien is dat een deelnemer aan het ezelrennen in (naam van de stad kwijt), dwars door de stad. Net zoiets als in Sienna in Spanje, waar ze dat met paarden doen.
Voor het restaurant zijn we te vroeg, ondanks dat er in Google staat dat ze de hele dag open zijn. Oké, dan maar zelf een potje koken.
Km-stand 157113

Donderdag 6 april 2023. Weer: zonnig, maar niet warm, 12-15º. Een lekker frisse wind.

Eerste halteplaats is de Lidl in Domodossola. Zo’n filiaal kun je ook gewoon in Google opzoeken, handig. Niet handig is het gedoe in de stad. Waarom welke route tante Taduwa, onze navigatie, soms bedenkt is ondoorgrondelijk.
Wij zoeken daarna de Via al Calvario op. Dat is het begin van de calvarieweg bergop met 12 kapellen en een kerk bovenop. Het is te vermoeiend om de hele berg op te lopen, dus als we de onderste kapellen gezien hebben, proberen we met de camper boven bij de kerk te komen. Het is uiteindelijk gelukt, maar vraag niet hoe. Te voet zou het waarschijnlijk 2 km geweest zijn of nog minder. Met de auto hebben we zeker 15 km gereden en dan hebben we nog geluk gehad ook. Puur op richtinggevoel, want richtingbordjes ontbraken.
Maar het was wel de moeite waard. De beeldengroepen in de kapellen zijn prachtig en de uitzichten de slagroom op de taart.

Baceno ligt een stukje noordwaarts en voor ons het meest noordelijke puntje van onze route, cq van ons verblijf in Italië. Nog verder naar het noorden ligt weliswaar nog een mooie waterval, maar die doet het alleen op bepaalde uren als ze water aflaten en bovendien waren we er nog niet lang geleden vanuit onze reis naar Zwitserland.
In Baceno ligt een monumentale kerk met werkelijk schitterende schilderingen op wanden en plafonds. Je gooit graag € 2,- in de automaat om het licht in de kerk aan te maken. Mooie manier om bij te dragen aan de kosten van zo’n kerk.

Wij gaan het stuk route terug naar de CP in Crevoladossola. Mooie plek war we nummer 4 zijn als we aankomen. ’s Avonds staan er ongeveer 15 meer! te danken aan de ligging: aan de route vanuit Zwitserland naar het Lago Maggiore en bovendien nog gratis ook, zelfs het lossen en bijtanken.

Vrijdag 7 april 2023. Weer: bewolkt, 12º. Het voelt koud aan. Op de weer-app is te zien dat het enkele km’s naar het noorden sneeuwt. En dat op goede vrijdag.

We stappen over van tour 2 naar tour 3 die in Gravellona Toce begint. De Toce is overigens de rivier. Het is een van de rivieren die voor water moeten zorgen voor de rijstvelden.
We zijn al vrij snel in het plaatsje Orta, de naamgever van het meer Lago d’Orta. Puur toerisme hier en alweer zijn we blij dat we vroeg in het jaar zitten. Een normale P-plaats is er niet te vinden, maar een heel erg steil stukje bergop ligt een CP, zelfs gratis! Na wat heen en weer gemanoevreer incl. terugzetten in de haarspeldbocht, vinden we een plekje. We staan dan halverwege de Sacro Monte d’ Orta. Dat vraagt om toelichting:
Er zijn in totaal 9 van dergelijke kruiswegen op bergen: groepen van kapellen en andere gebouwen die in de 15e, 16e en 17e eeuw gebouwd zijn, gewijd aan verschillende aspecten van het katholieke geloof (definitie van Unesco). Deze zijn ontstaan omdat het reizen in die tijd naar het Heilige Land te duur en te gevaarlijk werd, vooral omdat de Turken nogal oorlogszuchtig bezig waren.
Overigens zijn er nóg 4 van dergelijke Monte Sacro (heilige bergen), maar die vallen niet onder het werelderfgoed.
Deze van Orta is gewijd aan Sint Franciscus, onder andere de beschermheilige van de dieren. Maar ook de grondlegger van de orde der Franciscanen, de paters van de Venlose Maagdenbergparochie.

Wij blijven niet staan op de CP en gaan verder, eerst nog eens naar het dorp, maar nog steeds geen P-plek te vinden, tenzij zo ver weg dat het net meer beloopbaar is. Enfin, niet getreurd, verder het meer rond, onderweg nog 2 CP afwijzend. Bij Santuario della Madonna del Sasso vinden we dan een mooie plek voor de overnachting. Alweer tegenover het kerkhof en tussen de bomen door nog zicht op het meer. De weg daarheen voert door het dorp .. en daar is het zo smal dat we aan beide kanten langs de spiegels nog 2-3 cm over…. en gelukkig niet te kort hebben 🙂 Ook gelukkig dat de funderingen niet breder zijn dan de uren, dat gebeurt ook nog wel eens.

Zaterdag 8 april 2023. Weer: zonnig, 15º en de frisse wind die blijft gewoon.

We hebben besloten om hier, een stuk boven het Lago d’Orta bij het Santuario della Madonna del Sasso, maar te blijven staan vandaag. In de loop van de dag zijn er een heleboel meer die dit een leuke plek vinden, zodat het ’s avonds vol staat.
Het is geen probleem om zo’n dag vol te krijgen met ‘luieren’, dwz lezen, puzzelen, kijken naar de andere campers. Maar ook een wandeling naar de kerk een klein stukje verder, die ligt op een fantastisch mooi uitzichtpunt en zeker zelf ook zeer de moeite waard is om te bekijken.
Vlakbij is een parkeerplaats en zelfs een kioskje waar je wat kunt eten. Maar dat hoeft geen vermelding in een reisgids of zo…

Paaszondag 9 april 2023. Weer: zonnig, 15º en de frisse wind die blijft gewoon. Inderdaad, er verandert weinig.

Eigenlijk verrassend: er vertrekken al een aantal campers behoorlijk op tijd. Daartegenover staat dat er steeds meer auto’s de berg opkomen naar de kerk. Er zijn geen bijzondere gebeurtenissen georganiseerd en ook de klokken hebben we maar even horen luiden. Gewoon dagjesmensen dus denken wij, die toch wat aandacht aan het geloof willen besteden.
Wij verzorgen de camper weer en dan moeten we de weg terug bergaf. Maar gelukkig blijkt er ook een weg rond het dorp te lopen zodat we niet door die hele smalle straat terug moeten. Wel liggen er -tig bochten voor ons, maar naar blijkt, allemaal redelijk te doen. Soms stoppen voor een tegenligger, maar het lukt allemaal.
We rijden via Arola (mooi uitzicht onderweg) over de Passo de Colma op 942 m hoogte. Daar is aan de bomen en struiken nog nergens wat groens te zien, terwijl op 3-400 meter hoogte alles al behoorlijk uitloopt.

We stappen over naar tour 4, die in Varallo begint. De stad is een bedevaartsoord en wij zetten de camper op een grote parkeerplaats in de stad. Ergens niet ver hiervandaan gaat een kabelbaan naar boven naar de basiliek, maar… vandaag dus niet. De steilste van Europa (volgens hun eigen zeggen) is voorlopig ‘buiten gebruik’. Nergens te vinden waarom.
Het is zo rond 13 uur erg stil overal. Paaslunch met een gekookt eitje en dan kijken wat we doen. De plek in het centrum van Varallo waar we staan is niks en het centrum te ver weg om te belopen. Het belangrijkste hier is sowieso de Sacro Monte (alweer een dus) die door de toerist vaak overgeslagen wordt in Piemonte. Vreemd, het is een van de eerste Sacro Monte (start aanleg in 1491), ook onderdeel van Unesco werelderfgoed en heeft nog 44 van de 45 oorspronkelijke kapellen met prachtige schilderingen erin, aangevuld met houten en gipsen of terracotta beelden. Twee- en driedimensionaal wat zich tegen elkaar heel mooi versterkt. Als sluitstuk een prachtige basiliek boven op de berg.
Nu is het niet zo dat je perse katholiek moet zijn of moet worden om te genieten van de schitterende kunstwerken. We kunnen ons wel voorstellen dat de pelgrims, die toen dus niet meer naar het Heilige Land durfden of konden en deze Sacro Monte als vervanging liepen, zwaar onder de indruk waren. Net als wij eigenlijk als je ziet wat er in die vroegere eeuwen gepresteerd werd.
De neus van de camper gaat dus richting de CP die ergens onder de top van de route ligt. Plaats zat daar, maar desondanks toch nog een heel erg vermoeiend stuk wandelen bergop. Het blijkt uiteindelijk zeer de moeite waard.
Wij blijven na terugkeer in de camper hier staan om te overnachten.

Paasmaandag 10 april 2023. Weer: zonnig, 15º en de frisse wind die blijft gewoon. Inderdaad, er verandert weinig.

Van Varallo naar Sabbia, de Romeinse brug van Gula. Terug naar Varallo: supermarkt. Zelfs in dit katholieke land zijn op 2e Paasdag de supers open.

Het komt gewoon zo uit vandaag dat we alle ‘armen’, dalen dus, tegelijk doen.
Naar Balmuccia, Rimasco, Ferrate en dan naar Rima. Tot slot vandaag de derde ‘poot’: Scopello, Campertogno en Alagna Valsesia. Hieronder gewoon wat mooie (hopelijk) foto’s.

In Alagna-Valsesia is een Walser-museum. We zitten hier ook in het Walser-tal en dat behoeft enige uitleg. ‘Die Walser’ zijn de bewoners van het Zwitserse Wallis. In de 14e eeuw was er in Europe veel volksverhuizing gaande. De Walser zochten ook betere leefomstandigheden en kwamen zo o.a. hier terecht. Net zoals in het Kleine Walsertal en het Grosse Walsertal in Duitsland/Oostenrijk. De Duitse taal is intussen bijna helemaal verdwenen, maar komt nog hier en daar terug in dubbele namen van straten of dorpen. De typische bouwwijze van de Walser zie je hier terug in het kleine museum dat midden tussen de ‘gewoon’ bewoonde huizen ligt. Je ziet niet direct of je naar het museum of naar het dorpje kijkt.

Zeer tegen de gewoonte in zijn we dus ook pas eind van de middag op een CP in Riva Valdobbia. Er is in deze streek ook weinig te kiezen. Het was een vermoeiend dagje.
Km-stand 157397.

Dinsdag 11 april 2023. Weer: zonnig, 15º en de frisse wind die blijft gewoon. Inderdaad, er verandert nog steeds weinig.

We verlaten de CP in Riva Valdobbia en gaan terug richting Varallo. Dat zijn allemaal gratis kilometers, alleen remmen is voldoende. We gaan van dik 1000m naar een goede 400m en die zijn mooi gelijkmatig verdeeld over de hele route. Ergens onderweg komen we een stoplicht tegen, dat moet het verkeer regelen omdat er door het dorp nergens 2 auto’s langs elkaar kunnen rijden.
Intussen beginnen we aan route 5 met als eerste richtpunt Borgosesia. De beschrijving leidt eromheen, maar wij gaan er midden doorheen. We hadden beter de beschrijving kunnen volgen…

De borden met “Panoramica Zegna” volgen we wel: het is een 26 km lange weg met veel uitzichtpunten. De weg is een ‘kamweg’ en loopt dus over de rug van de bergen op een hoogte tussen 700 en 1500 meter. Naam: Oasi Zegna.
Enige uitleg: meneer Ermenegildo Zegna, rijk geworden met de wolfabricage cq bewerking tot hoogwaardige wol met een zijdeachtig gevoel. Het geld dat hij daarmee verdiende heeft hij ook weer teruggegeven aan het dorp Trivero door een gemeenschapszaal, bibliotheek, gymzaal, een theater met film en een openbaar zwembad te bouwen. Hij erkende dat de productiviteit van zijn personeel toenam als er ook voldoende ontspanning was. Maar in de omgeving was dat er niet: de bergen waren intussen kaalgekapt en de omgeving was moeilijk bereikbaar. Daarom heeft hij 500.000 naaldbomen, rododendrons en hortensia’s laten aanplanten en bovendien, toen de tweede Wereldoorlog de zaken deed verslechteren, de panoramaweg laten aanleggen. Daarmee hadden zijn werknemers toch werk toen het in de fabriek slechter ging. In de jaren 19-zestig is er een groot skigebied aangelegd van 100km2. Het bedrijf bestaat nog steeds en er werken nu 7000 mensen over de hele wereld. Mooi verhaal toch?

Naar de CP via Belmonte naar Biella: afgewezen. Maar we vinden dan wel een geweldige plek in Candelo, een dorpje tegen Biella aan.
Vanuit de camper zien we in de verte de Alpen liggen. We zitten continu op de grens tussen laagland en bergen en dat is hier nu weer goed te zien.
Km 157514

Woensdag 12 april 2023. Weer: het is grijs, 10º.

Eigenlijk viel het gisteravond pas op, wat wij dachten dat een burcht was hier pal langs de CP. In het routeboek kwam die pas veel later voor en omdat we eigenlijk ‘per toeval’ hier beland waren, hadden we dat nog niet gezien. Dus besloten we ’s morgens om dat geheel maar eens eerst te gaan bekijken. En dan blijkt dat het niet helemaal een burcht is. Het heet ‘Ricetto del Candelo’, waar ricetto iets betekent als ’toevlucht’. Het is een ommuurde stad in de stad, daterend uit de 14e eeuw. Bedoeld was het geheel als plek om voorraden te bewaren en te beschermen tegen vijanden, In gevaar van nog kon hier de hele bevolking en het vee ook ondergebracht worden.
Het hele complex is volledig tot op vandaag bewaard gebleven, omdat boeren en handwerkslieden zelfs nog tot op vandaag gebruiken. Nog steeds zijn grondstukken in bezit van dezelfde families als de toenmalige bouwers en ze mogen ook niet verkocht of bewoond worden. Enkel een paar bedrijfjes in dienst van het toerisme en een restaurant zijn toegelaten.
Het gebruik en de verwerking van ‘kiezels’ als bouwmateriaal voor muren en straten is ook apart. Het geheel is heel bijzonder, nog nooit ergens anders iets dergelijks gezien.

Na de lunch rijden we naar het Santuario di Oropa. Het is een van de belangrijkste plekken van de Maria-verering in Italië en dateert waarschijnlijk al uit de 4e eeuw. Sinds de 14e eeuw wordt er de Zwarte Madonna vereert. In het verloop van de 18e eeuw werd het complex enorm vergroot, vooral om de pelgrims te herbergen en en de massa mensen in goede banen te leiden.
Het geheel ligt op 1200 m hoogte en hoe dichterbij we komen, hoe minder we zien. De mist is bovenin zo dik dat het zicht beperkt is van 5-10 meter. We zetten de camper aan de voet van het gebeuren en lopen een stuk naar boven tot aan de oude basiliek. Een flinke klim. Wat we niet zien, we waren nog niet in het toeristenburotje geweest, is de Basilica Superior. Die ligt nog wat hoger, aan het eind van het complex. Maar we zien er helemaal niets van en dalen dan ook gewoon naar beneden, om dan in het birotje in de folders te zien dat daar nog wat was. Dat laten we dan maar zo en we rijden weg. Door de dichte mist is het nogal onduidelijk waar we precies zitten, zodat we ineens vast zitten tegen de achterkant van..?? ja, van wat? Draaien dan maar zo goed en zo kwaad als dat hier kan en terug. Dat gaat via een andere weg blijkbaar want ineens zien we trappen naar boven gaan. Inderdaad, naar de grote basiliek waarschijnlijk, maar dat zie je pas als je er een paar meter vanaf staat. Ter compensatie een foto van de folder waarop een indruk van het hele santuario.

In wandeltempo naar benden, sneller gaat gewoon niet, zodat we zo laag komen dat het weer wat helderder wordt. De volgende stop is Pollone, eventueel de CP aldaar. Die gezien hebbende besluiten we door te rijden naar het Santuario di Graglia, d.w.z. naar de CP aldaar. Dat gaat prima, totdat de weg weer begint de stijgen. Als we naar boven kijken is de conclusie: niet doen. Daar zitten we dadelijk ook weer in de dikke wolken.
Oplossing: terug naar Candelo waar we afgelopen nacht ook gestaan hebben. Om alle inspanningen van vandaag te compenseren, trakteren we onszelf op een Piatto Kebab bij de plaatselijke Italiaan, eh, Turk.
Km 157566.

Donderdag 13 april 2023. Weer: bewolkt en wat hoger een koude wind.

Eerst maar weer eens bedankt Candelo voor de gastvrijheid. De route is weer uitgestippeld: eerst naar Castello di Masino. Vervolgens breken we route 5 af en gaan verder op 6, te beginnen in Ivrea.
Het Castello di Masino is om meerdere redenen bijzonder: het uitzicht op de Alpenkammen, de grootste gletschermorene van Europa én het kasteel was tot 1987 ‘gewoon’ bewoond. Toen is het in z’n geheel aan de Stichting FAI gegeven. Die houdt zich in Italië bezig met erfgoed, het beschermen en onderhouden. Het betekent nogal wat om de camper geparkeerd te krijgen: we moeten twee heel smalle poorten door en staan dan op een grasveld. Gelukkig staat bij de eerste poort een meneer die aangeeft dat het inderdaad allemaal zo moet. Dan moet we een stuk omhoog wandelen om in het kasteel en de tuinen te komen. Maar, het is de moeite waard. Zoals gezegd het uitzicht, maar ook het kasteel van binnen.

Als we 20 km later in Ivrea aankomen op een prima camperplekje, is het motto eerst: koffie. Maar dan gaan we op weg naar een Unesco-werelderfgoed, het Olivetti industriële complex. weer bergop wandelen, maar je moet er wat voor over hebben.
De oude fabrieksgebouwen, maar ook alles eromheen staat er nog, terwijl Olivetti er eigenlijk niet meer is.
Vader Camillo Olivetti bouwde in 1908 het eerste fabrieksgebouw van rode baksteen, waar 20 mensen werkten. Ook deze ondernemer onderkende het belang van ‘sociaal werkgeverschap’ en zorgde aldus voor zijn uitdijende onderneming met 800 medewerkers voor wonen, ontspanning, onderwijs, gezondheidszorg enz. Zijn zoon Adrano breidde vanaf 1932 het bedrijf heel snel uit tot 6000 medewerkers in 1940. Beginjaren 1960 waren er dat wereldwijd zijn 26.500. Een ongekende innovatie na de tweede wereldoorlog zorgde daarvoor. Computers van Olivetti waren onmisbaar bij de maanlanding in 1969. In de jaren 80 was Olivetti na IBM de grootste computerfabrikant ter wereld. Toen echter het prijsverval inzette, kon Olivetti het niet meer bijhouden en het bedrijf ging ter ziele. Op dit moment werken er onder de vlag van Telecom Italia nog 500 mensen die printers. kassa’s en meet van dat soort apparaten bouwen.
Terug naar het Unesco verhaal. De erkenning als werelderfgoed is mede te danken aan de grote architecturale inspanningen van de Olivetti’s. Niet alleen de fabrieksgebouwen, maar ook de randgebouwen zoals woningen, scholen enz enz.
Als we in het bezoekerscentrum binnenlopen komt er gelijk een enthousiaste mevrouw op ons af die ons dan ook een hele uitleg geeft. Als er dan ook nog vragen gesteld worden is er geen houden meer aan. Wel heel leuk en ook zeer interessant. Detail: de paar typemachines die er staan zijn maar voorbeelden. In het museum een stukje verderop staan exemplaren van alles wat Olivetti gebouwd heeft. Misschien morgenvroeg?

We lopen nog even een klein stukje de stad in, maar niet meer helemaal naar de kathedraal…..